کارفرما: سازمان اتوبوسرانی تهران و حومه
به منظور بهبود عملکرد خطوط شرکت واحد لازم است عملکرد آنها به صورت کاملا علمی و اصولی مورد بررسی قرار گرفته و مشخص گردد که نقاط ضعف آنها چیست و برنامه لازم جهت نیل به سمت ارائه خدمات استاندارد به چه صورت است. با این رویکرد پروژه حاضر در دو بخش مجزا ایستگاه‌های خطوط خصوصی شرکت واحد را از نقطه نظر ظرفیتی مورد بررسی قرار داده و همچنین برای کلیه خطوط خصوصی فعال در سطح شهر تهران، برنامه زمانبندی ارائه نموده‌است. در هر دو زمینه تحلیل ظرفیت و زمانبندی، نیاز مبرم به اطلاعات عملکردی در انواع روشهای معرفی شده در دنیا، دیده می‌شود.
در این مطالعه ابتدا با بررسی انواع روشهای موجود و انتخاب روش مناسب، کلیه اطلاعات مورد نیاز شناسایی شده‌است؛ سپس با بررسی و شناسایی اطلاعاتی که در بانک اطلاعاتی شرکت واحد ذخیره‌سازی می‌شوند، فهرست اطلاعاتی که بایستی جهت جمع‌آوری آنها آماربرداری صورت گیرد، مشخص شده‌است. بر همین اساس در یک آماربرداری گسترده اطلاعاتی نظیر ایستگاه‌های تحت پوشش هر خط، طول خط، فاصله بین ایستگاه‌ها، وضعیت خط در محل ایستگاه (عادی یا ویژه بودن خط)، موقعیت ایستگاه نسبت به تقاطع، نوع ایستگاه (کنار خیابان، دارای فرو‌رفتگی)، تقاضای هر ایستگاه در هر اعزام، زمان توقف، زمان سفر، زمان تخلیه وغیره برداشت شده‌است. این اطلاعات در کنار دیگر اطلاعات بدست آمده برای خطوط خصوصی مورد بررسی، این امکان را ایجاد نمودند که بتوان بر اساس روشهای شناسایی شده، تمامی ایستگاه‌های خطوط مورد نظر را از لحاظ ظرفیتی تحلیل نموده و برای کلیه خطوط برنامه زمانبندی ارائه نمود. از روش تحلیل ظرفیت ارائه شده در گزارش 100TCRP و همچنین برای تعیین تواتر و زمانبندی، از روشهای سدِر استفاده شده‌است. با توجه به اینکه محاسبات دستی بر مبنای این روش‌ها، هم بسیار زمانبر است و هم ممکن است با اشتباهات محاسباتی مواجه شود، نرم افزاری بر اساس این روش‌ها نوشته شده و با استفاده از آن، نتایج حاصل از این تحلیل‌ها ارائه شده‌است. این نرم‌افزار که تحت عنوان IMNET شناخته می‌شود دارای بخش‌های مختلفی است که یکی از بخش‌های آن تحلیل ظرفیت و زمانبندی است. با استفاده از اطلاعات جمع‌آوری شده و نرم‌افزار مذکور در بخش زمانبندی علاوه بر ارائه جدول زمانبندی، ماتریس تقاضا، ماتریس زمان سفر و تواتر و سرفاصله برای بازه‌های زمانی یک ساعته و در کل زمان سرویس‌دهی (5:30 الی 22) محاسبه شده‌است و به نوعی جزء خروجی‌های برنامه هستند که به صورت فایلهای اکسل ارائه می‌شوند.
در بخش تحلیل ظرفیت، ظرفیت کلیه پهلوگاه‌ها و ایستگاه‌هایی که اطلاعات‌آنها کامل بوده، محاسبه شد. سپس به منظور درک صحیح از این مقادیر، ظرفیت ایستگاه‌های با تراکم بالا مورد تحلیل قرار گرفت. روند تحلیل بدین صورت می‌باشد که ابتدا مشخص گردید از هر ایستگاه چه خطوطی عبور می‌نمایند سپس با مشخص نمودن تواتر هر خط مشخص گردید در طول یک ساعت چه تعداد اتوبوس از آن ایستگاه استفاده می‌نمایند (تواتر ایستگاه). در صورتی که ظرفیت ایستگاه مذبور برابر یا بیشتر از تواتر ایستگاه باشد، آن ایستگاه با مشکلی مواجه نبوده و شرایط‌آن مناسب و قابل قبول گزارش می‌شود در غیر این صورت ایستگاه مذکور بالای ظرفیت عمل می‌نماید که در این شرایط، بایستی تمهیداتی در جهت افزایش ظرفیت ایستگاه اندیشیده شود. متأسفانه به دلیل ناقص بودن اطلاعات و عدم محاسبه ظرفیت برخی ایستگاه‌ها، نمی‌توان ظرفیت یک مسیر را تحلیل نمود چرا که ظرفیت مسیر به ظرفیت همه‌ی ایستگاه‌های موجود در طول آن مسیر وابسته است.
خروجی های پروژه:
- جمع‌بندی اطلاعات عملکردی کلیه خطوط خصوصی در فایلهای اکسل
- ارائه برنامه زمانبندی برای کلیه خطوط خصوصی قابل بررسی در بازه زمانی 5:30 تا 22
- محاسبه تواتر و سرفاصله برای مسیر رفت و برگشت هر خط برای بازه‌های زمانی یک ساعته
- تشکیل ماتریس زمان سفر برای هر خط در مسیر رفت و برگشت
- تشکیل ماتریس تقاضا برای هر خط در مسیر رفت و برگشت
- تحلیل ظرفیت بیش از 240 ایستگاه اتوبوس در محدوده مرکزی شهر تهران
